سنت های مردم گیلان در شب چله‎
‎
در گيلان تقريبا همه خانواده‌ها در تدارك برپا‎ ‎كردن اين شب باشكوه ايراني هستند. طولاني‌ترين شب ‏سال در گيلان فرصتي است براي‎ ‎آموختن‌هاي بسيار و بازآموزي شيوه‌ها و راهكارها و انتقال تجربيات ‏گذشتگان به نسل‎ ‎جديد براي زندگي بهتر و پشت سر گذاشتن دشواري‌ها‎.
‎... ‎سبزي پلو با ماهي به ويژه‎ ‎ماهي شور دراين شب يكي‌از غذاهاي سنتي و مهمي است كه خانواده‌ها ‏براي پذيرايي از‎ ‎ميهمانان تهيه مي‌كنند‎...
‎
‎ " ‎شب چله " يادگاري شيرين از قرن ها پیش ، شب‏‎ ‎ستايش از داده‌هاي خداوند است. و باز در ميان ‏ازدياد دود و آهن و سياست،يادگاري از‏‎ ‎گذشتگان در راه است و چه بهتر كه درمیان ،  شيريني ‏يادگار نياكان مان را دريابيم‎.  
سرما تقريبا در همه كهن زادبوممان فراگيرشده و شادي خريد هندوانه،دانه هاي‎ ‎ياقوتي انار، آجيل ‏شب چله و حافظ و نيايش در راه است‎.  
‎
‎"‎فريدون جنيدي‎" ‎شاهنامه‌پژوه ايرانی در این خصوص می گوید : ايرانيان در شب چله كه بلندترين ‏شب سال‎ ‎بوده است با شادي تاطلوع مهر به نيايش مي‌پرداختند‎.  
وي گفت: اهميت باطني اين شب‎ ‎براي نياكان ما بدليل بزرگداشت دانش نجوم و اختر ماران ‏بوده‌است‎.  
وي افزود : در‎ ‎آن زمان با استفاده از دانش نجوم و رياضي گاه‌شماري بر اساس عدد چهل بدست ‏آورده‎ ‎بودند كه اين روز را بعنوان بلندترين شب سال دانسته و از فرداي آن روز خورشيد و‎ ‎فروغ ‏سپيده دم هر دو هر روز يك دقيقه زودتر طلوع مي‌كند‎.  
‎
وي اضافه‎ ‎كرد:امروزه، ظاهري از شب چله از پدربزرگان و مادربزرگان بهشتي روان اين مرزو بوم‎ ‎برجاي مانده كه شادي ، قصه و هفت ميوه ماندگار (بيرون از يخچال مي‌مانند) و هفت‎ ‎چينه (آجيل) ‏است‎.  
اما، در گيلان نيز تقريبا همه خانواده‌ها در تدارك برپا كردن‎ ‎اين شب باشكوه ايراني هستند‎.  
طولاني‌ترين شب سال در گيلان فرصتي است براي‎ ‎آموختن‌هاي بسيار و بازآموزي شيوه‌ها و راهكارها ‏و انتقال تجربيات گذشتگان به نسل‎ ‎جديد براي زندگي بهتر و پشت سر گذاشتن دشواري‌ها و رسيدن ‏به سپيده دمان نوبختي‎.  
در اين شب پيران و جوانان به دور هم‌حلقه مي‌زنند و از تجربيات گذشتگان پند‎ ‎مي‌گيرند و دور هم ‏نشيني خانواده‌هاي گيلاني در شب چله نشان از انجام صله رحمي دارد‏‎ ‎كه از ديرباز به آن اعتقاد دارند‎. ‎‎
در اين شب قصه‌گويي پيران از افسانه‌هاي‎ ‎ايراني و اتفاقات گذشته براي كوچكترهاي خانواده جلوه‌اي ‏ديگر دارد‎.  
دراين شب از‎ ‎ميهمانان با انواع ميوه‌هاي پاييزي چون انار، پرتقال ، گلابي ، خوج " گلابي محلي‎ "‎،‎ ‎به ‏،نارنگي ، ليمو، ازگيل و از همه مهمتر هندوانه به عنوان نشانه اصلي شب چله‎ ‎پذيرايي مي‌شود‎.  
تفال به اشعار حافظ شيرازي و گشتن سرنوشت خانواده در دل‎ ‎اشعاراين پير عارف ايراني از ديگر ‏جلوه‌هاي شب چله است‎ .  
‎
سبزي پلو با ماهي‎ ‎به ويژه ماهي شور دراين شب يكي‌از غذاهاي سنتي و مهمي است كه خانواده‌ها ‏براي‎ ‎پذيرايي از ميهمانان تهيه مي‌كنند و در كنار ساير غذاها با آن از ميهمانان پذيرايي‎ ‎مي‌كنند‎.  
شب چله گيلاني براي زوج‌هاي جوان هم شبي به يادماندني است و در اين شب‎ ‎خانواده داماد براي ‏عروس خود هدايا به همراه انواع ميوه‌هاي شب چله مي فرستند و دو‎ ‎خانواده به همراه ميهماناني ديگر ‏به خوشي و شادماني اين شب بلند پاييزي را به سپيده‎ ‎دم خوشبختي پيوند‎
علاوه بر این در گیلان هندوانه را حتماً فراهم می كنند و‎ ‎معتقدند كه هر كس در شب چله هندوانه ‏بخورد در تابستان احساس تشنگی نمی كند و در‎ ‎زمستان سرما را حس نخواهد كرد. «آوكونوس» یكی ‏دیگر از میوه هایی است كه در این‎ ‎منطقه در شب یلدا رواج دارد و به روش خاصی تهیه می شود. در ‏فصل پاییز، ازگیل خام را‎ ‎در خمره می ریزند، خمره را پر از آب می كنند و كمی نمك هم به آن می ‏افزایند در خم‎ ‎را می بندند و در گوشه ای خارج از هوای گرم اتاق می گذارند. ازگیل سفت و خام، ‏پس از‎ ‎مدتی پخته و آبدار و خوشمزه می شود. آوكونوس ازگیل در اغلب خانه های گیلان تا بهار‎ ‎آینده یافت می شود و هر وقت هوس كنند ازگیل تر و تازه و پخته و رسیده و خوشمزه را‎ ‎از خم بیرون ‏می آورند و آن را با گلپر و نمك در سینه كش آفتاب می‎ ‎خورند‎.
‎
منبع‎:  
ایرنا